Độc đáo lễ hội Ok Om Bok của đồng bào Khmer

Lễ hội Ok Om Bok là một trong những sự kiện quan trọng trong văn hóa tín ngưỡng của người đồng bào Khmer. Không chỉ mang ý nghĩa tốt đẹp, lễ hội Ok Om Bok với những hoạt động độc đáo càng khiến khách du lịch cảm thấy tò mò và muốn trải nghiệm. Hãy cùng Lộ Trình Xanh tìm hiểu về lễ hội này thông qua bài viết dưới đây.

Giới thiệu về lễ hội Ok Om Bok

Nguồn gốc lễ hội Ok Om Bok Trà Vinh có từ xa xưa. Được biết, Ok Om Bok còn được biết đến với cái tên lễ cúng trăng là lễ hội của người đồng bào Khmer. Lễ hội Ok Om Bok được tổ chức vào rằm tháng 10 Âm lịch hàng năm - ngày cuối cùng của một chu kỳ Mặt trăng xoay quanh Trái đất. Đây cũng là thời điểm kết thúc mùa vụ của năm. Vậy nên việc tổ chức lễ hội Ok Om Bok cũng là dịp để người đồng bào Khmer tạ ơn thần Mặt trăng đã bảo hộ mùa màng của họ trong một năm qua cũng như cầu mong một vụ mùa bội thu vào năm tới. 

Sự kiện quan trọng trong ngày lễ cúng trăng

Lễ hội Ok Om Bok của người Khmer (Trà Vinh) gồm nhiều sự kiện hấp dẫn, trong đó, 2 sự kiện được xem là có tầm ảnh hưởng và thu hút nhất trong lễ hội Ok Om Bok chính là thả đèn gió và đua ghe ngo.

Thả đèn gió

Loại đèn gió được sử dụng trong lễ hội Ok Om Bok được làm từ những vật liệu đơn sơ như: tre, giấy quyến và dây kẽm. Đèn được dùng trong dịp này thường có hình dáng đơn giản là vuông hoặc tròn, trong đó đèn tròn thông dụng hơn.

Người ta sẽ chuốt những nan tre cho nhẵn rồi uốn thành những vòng tròn có đường kính khoảng 1m. Từ những vòng tròn đã uốn, người ta liên kết chúng lại thành khối trụ cao khoảng 2m, rồi phủ kín bằng giấy quyến xung quanh, trừ đáy đèn. Tiếp đó, đèn được gắn vào “ổ nhện” (đã được phủ 1 lớp gòn có thấm ướt dầu phộng) được làm bằng kẽm lớn. 

Để thả đèn gió, nhiều người sẽ cùng nhau nâng đèn lên cao rồi đốt lớp gòn. Độ nóng sẽ khiến cho lớp giấy quyết căng phồng lên tạo ra lực đẩy. Lúc này, những người nâng đèn sẽ nương tay theo rồi buông tay để đèn bay lên cao. 

Đèn cứ thế bay lên trời trong tiếng reo hò của những người tham dự. Tiếng nhạc cũng bắt đầu nổi lên trong đêm rằm khiến bầu không khí càng thêm sinh động. Cứ như vậy, những chiếc đèn gió được thả kín cả vùng trời tạo nên hình ảnh lung linh, đẹp mắt. 

Theo quan niệm của người đồng bào Khmer, những chiếc đèn gió bay thẳng lên trời sẽ mang đi cả những tai ương, rủi ro, bất trắc. Nhờ đó, phum sóc của họ được sống của sống an lình, bình yên suốt cả năm đó. 

Đua ghe ngo

Đua ghe ngo là sự kiện không thể thiếu trong lễ hội Ok Om Bok Trà Vinh hàng năm. Sự kiện này cũng thu hút hàng nghìn người tham gia. 

Trước đây, đua ghe ngo chỉ là một trò chơi dân gian nằm trong khuôn khổ của lễ hội, được tổ chức ngay trong đêm cúng trăng, sau khi hoàn tất các nghi lễ cúng trăng. Về sau, nhờ sự đặc sắc và hấp dẫn, đua ghe ngo được nâng lên tầm lễ hội thu hút hàng nghìn người tham gia hàng năm. 

Ghe ngo là một loại thuyền độc mộc dài khoảng 25 – 30 mét, ngang khoảng 1 – 1,4 mét. Trên thuyền có đóng nhiều thanh ngang để hai tay bơi ngồi chèo. Một chiếc ghe ngo sẽ có khoảng 46 đến 60 người chèo. Trong đó người điều khiển nhịp cầu ngồi ở mũi và ở giữa có người đứng thổi còi phụ họa cho nhịp chèo. Ngay từ thời điểm trưa ngày rằm, lúc nước bắt đầu dân lên, những chiếc ghe ngo tham gia cuộc đua đã neo đậu sẵn sàng ở vị trí thi đấu. Lúc này, những người xem đã ở chật kín 2 bờ sông. 

Khi tiếng còi lệnh rú lên, từng cặp ghe đua bắt đầu lao về phía trước nhờ nhịp chèo của hàng trăm tay chèo lực lưỡng. Lúc này, tiếng trống, tiếng loa, tiếng hò hét cỗ vũ vang vọng cả một vùng trời. 

Theo quan niệm của người Khmer Nam bộ, ghe ngo chính là biểu tượng của sự sung túc, ấm no. Còn trong cuộc đua, mỗi chiếc ghe ngo chính là đại diện của một phum sóc hoặc cho toàn xã, toàn huyện. Vì thế, cuộc đua thường diễn ra quyết liệt để mang lại vinh quang cho phum sóc của mình. 

Ý nghĩa của lễ hội Ok Om Bok Trà Vinh

Bên cạnh lễ hội đua bò Bảy Núi An Giang, lễ hội Ok Om Bok ở Sóc Trăng giữ ý nghĩa vô cùng quan trọng trong đời sống tinh thần của người đồng bào Khmer. Lễ hội không chỉ là dịp để đồng bào nơi đây được vui chơi, giải trí sau những giờ phút lao động vất vả mà nó còn biểu hiện cho tín ngưỡng, tình cảm và sự biết ơn sâu sắc của con người cho các đấng bề trên. Vậy nên, việc duy trì tổ chức lễ hội Ok Om Bok chính là một cách phát huy, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, tạo thêm một điểm nhấn ấn tượng cho bản đồ du lịch Nam bộ.

Hình ảnh lễ hội Ok Om Bok của người Khmer ở Trà Vinh

Lễ hội Ok Om Bok mang nhiều nét độc đáo ấn tượng. Tham dự lễ hội, bạn không chỉ được chứng kiến những hình ảnh lung linh, những cuộc đua hấp dẫn mà bạn còn phải đặt mình trở thành một người đồng bào Khmer để hiểu hơn được những nét đẹp văn hóa truyền thống, từ đó càng thêm tự hào về văn hóa nước ta.